Σε πρόσφατη επίσκεψη στο Νοσοκομείο Παίδων με την κόρη μου, διαπίστωσα
με έκπληξη ότι το τάμπλετ είναι η νέα κουδουνίστρα. Αντίκρισα
την εξής εικόνα: Γονείς μιλούσαν ή σέρφαραν στο κινητό τους, και τα παιδιά τους, βρεφικής και παιδικής ηλικίας, ήταν απορροφημένα
στις ροζουλί ή γαλάζιες ταμπλέτες τους. Πέπα το γουρουνάκι και Μάγια η μέλισσα ήταν τα 2 μπεστ σέλερ στην πτέρυγα του 6ου ορόφου.
Τα σύγχρονα παιδιά
είναι εκτεθειμένα σε πολλές ώρες τηλεθέασης. Είτε γιατί οι γονείς είναι
απασχολημένοι, είτε γιατί είναι κουρασμένοι, οι ψηφιακές οθόνες έχουν μπει, ως μέσο ψυχαγωγίας, απασχόλησης και
διαπαιδαγώγησης, για τα καλά στα σπίτια.Κατανοητό, καθώς θα
ήταν υποκρισία να θάψουμε το κεφάλι στην άμμο, για ένα υπαρκτό και διογκούμενο φαινόμενο, την
εισβολή και κατάχρηση της ψηφιακής τεχνολογίας στην καθημερινή μας ζωή, που
αφορά φυσικά και ενηλίκους.
Όλα αντιληπτά μέχρι εδώ. Αυτό που ωστόσο δεν πρέπει να διαλάθει της προσοχής μας, είναι η έκθεση των παιδιών στον ψηφιακό κόσμο ή
στα ΜΜΕ δίχως επίβλεψη και καθοδήγηση.
Τι συνέπεια έχει να βλέπει το παιδί τηλεόραση
χωρίς τη δική μας παρέμβαση/βοήθεια;
Τα παιδιά μαθαίνουν από την
τηλεόραση τη ζωή. Δεν έχουν την
εγκεφαλική ωριμότητα να διαφοροποιήσουν την πραγματικότητα από ένα σώου που
έχει προορισμό να διασκεδάσει-να χειραγωγήσει-να δημιουργήσει καταναλωτικό
κοινό, με τελικό σκοπό την χειραγώγηση συνειδήσεων, την υψηλή τηλεθέαση και το
κέρδος.
Παιδιά που εκτίθενται σε ΜΜΕ χωρίς ενεργητική επίβλεψη κάποιου ενηλίκου, διαμορφώνουν φτωχές
δεξιότητες επικοινωνίας , διαστρεβλωμένη εικόνα εαυτού/σώματος, και άβουλη
παθητική στάση αποδοχής αυτών που βλέπουν
Θα αφήναμε το παιδί στο
πάρκο χωρίς επιτήρηση;
Θα αφήναμε το παιδί να μιλάει με έναν άγνωστο; Όχι.
Ωστόσο δεν διστάζουμε να αφήσουμε το παιδί να
εκτεθεί σε ερεθίσματα που δεν μπορεί να κατανοήσει και να εξηγήσει, τουλάχιστον
με τον τρόπο που θα έπρεπε, κατάλληλο για την ηλικία και την νοημοσύνη του, και με
τρόπο που θα το ωφελήσει. Η συζήτηση με τους
γονείς γύρω από τα ΜΜΕ και τα θεάματα που αυτά προβάλλουν, τις διαφημίσεις και τις
ταινίες:
Οξύνει
την αντίληψη
Την κριτική
ικανότητα
Παροτρύνει
το παιδί να εκφράζει γνώμη
Το
ενθαρρύνει να είναι επιλεκτικό
Φέρνει
πιο κοντά γονείς και παιδί
Δημιουργεί
συνήθειες υπεύθυνης τηλεθέασης και όχι παθητικής αποδοχής μαζικών ερεθισμάτων
Η ενώπιος ενωπίω αλληλεπίδραση με τους γονείς, η εκμάθηση της επίδρασης ή της διαχείρισης του φυσικού κόσμου και τα δημιουργικά παιχνίδια είναι ευνοϊκοί παράγοντες για την ανάπτυξη της αντίληψης. Τα ΜΜΕ μπορεί να αποτελέσουν
αφορμή για ένα γόνιμο διάλογο, για παραγωγική ιδεών και κριτική σκέψη. Θέτοντας ερωτήσεις οι
γονείς, ζητώντας τη γνώμη των παιδιών-αν πχ τους άρεσε αυτό που παρακολούθησαν, τι
τους άρεσε ιδιαίτερα,κ.α τα εισάγουν στο διάλογο , βάζουν τα
παιδιά τους σε διαδικασία σκέψης, αφού δεν τους δίνουν έτοιμες απαντήσεις ούτε
προκαθορισμένες λύσεις. Οι ερωτήσεις
ενεργοποιούν την κριτική σκέψη των παιδιών, επιστρατεύουν τη φαντασία τους και
την ευρηματικότητα τους, αναπτύσσουν ικανότητες εξεύρεσης και παραγωγής λύσεων, και μαθαίνουν να μην είναι παθητικοί δέκτες μηνυμάτων αλλά ενεργοί και
σκεπτόμενοι τηλεθεατές.
Για να τα βοηθήσετε τα να
ξεχωρίσουν το πραγματικό από το φανταστικό, το εφικτό από το ανέφικτο, να αναπτύξουν κριτική διάθεση απέναντι στις
διαφημίσεις, θέστε τους ερωτήσεις όπως:
Γιατί πιστεύεις ότι
χρησιμοποιούν αυτή τη μουσική/χρώματα/μοντέλα? Τι θα γινόταν αν εγώ
οδηγούσα όπως αυτός στην πραγματική ζωή; Γιατί έχει αυτή τη μουσική την ώρα που
η πρωταγωνίστρια φαίνεται σκεπτική; κτλ.
Συνοπτικά:
Προστατέψτε
τα παιδιά από την έκθεση στη βία
Απομακρύνετε
συσκευές από υπνοδωμάτια-κουζίνα
Προσπαθήστε
να βλέπετε μαζί dvd-τηλεόραση-ταμπλετ και να
παίζετε μαζί ηλεκτρονικά παιχνίδια
Μην
αφήνετε την τηλεόραση ως «χαλί»
Μετά
την τηλεθέαση συζητείστε μαζί τι είδατε
Συζητείστε
με τα παιδιά σας τις ανησυχίες σας σχετικά με τα ΜΜΕ με ειλικρίνεια και
αμεσότητα
Συζητείστε
τις αντιδράσεις τους(θετικές/αρνητικές) για σειρές, ταινίες/διαφημίσεις
Συγκρίνετε
αυτό που είδατε με την πραγματική εμπειρία(Παραδείγματα;)
Κάντε
ερωτήσεις σχετικά με τα στερεότυπα
Μην
κάνετε μονόλογο-ή κύρηγμα